Son Sayı
17 (1), 2025
Arş. Gör. Dr. Mustafa Enes TEPEEthical Consumption: A Research Overview Kitap İncelemesi: Hiller, A., & Goworek, H. (2023). Ethical Consumption: A Research Overview. Routledge. ISBN: 978-1-032-16064-1
Fatma Kübra KAYA & Prof. Dr. Fuat GÜLLÜPINAR
The Evolution of Attention Economy in the Age of Digital Capitalism: Surveillance of Digital Data and Manipulation of Consumer Behaviour
In today’s consumer society, data has become the subject of digital surveillance, whose economic value is steadily increasing, and has turned into a strong input for digital capitalism with the development of online behavioral advertising. This article argues that surveillance capitalists manipulate personal and behavioral data for commercial purposes, triggering immediate consumption behaviors and ultimately creating passive consumers whose privacy rights are violated. Despite concerns about privacy and security, individuals remain unaware of the workings and actors behind digital data surveillance and passively accept the process. The paper examines the role of attention economy and online advertisements in shaping consumer behavior, highlighting how individuals unknowingly contribute to this system and how their choices and privacy are compromised. Additionally, the article investigates how these trends lead to the normalization of surveillance. In the context of this paper which is based on theoretical research, employs the literature review method as its methodological approach.
Keywords: Digital Surveillance, Attention Economy, Online Behavioral Advertising Model, Consume Society, Digital Capitalism
DOI : 10.15659/ttad.17.1.204 [PDF]
Keywords: Digital Surveillance, Attention Economy, Online Behavioral Advertising Model, Consume Society, Digital Capitalism
DOI : 10.15659/ttad.17.1.204 [PDF]
Doktora Öğrencisi Sertaç HAMZA & Prof. Dr. Ömer TORLAK
Tedarik Zincirindeki Değer Yönlü Değişimin Pazarlama Performansı ve Müşteri Memnuniyetine Etkisinin Ölçümüne Dair Çıkarımlar
Klasik pazarlama karması yaklaşımında bulunan eksiklikler ve işletmelerin müşteri odaklı pazarlama yapma arzuları sebebiyle kişiselleştirilmiş pazarlama yöntemlerini benimsemek yakın dönemin ana iş yapış yaklaşımı haline gelmektedir. Bu yaklaşım çerçevesinde, işletmelerin müşteri ve hissedarları için değer oluşturabilmeleri adına öncelikli olarak tedarik zincirlerinde yarattıkları değer kavramı önemli bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Literatürdeki ulaşılabilen kaynakların incelenmesi sonucunda; tedarik zincirlerinin performans ölçümüne yönelik çok sayıda metot ve çalışma olmasına rağmen, tedarik zincirinde oluşan değerin pazarlama performansı ve müşteri memnuniyetine olan etkisini ölçmeye yönelik somut bir çalışmaya rastlanmamıştır. İncelenmiş olan çalışmalarda, genel olarak tedarik zincirinin finansal performans boyutlarına odaklanılmakta olup, bu çalışmalarda tedarik zincirindeki değer artışı kavramına yeterince yer verilmediği gözlemlenmiştir. Bu çalışmada pazarlama ve tedarik zinciri arasındaki değer yönlü ilişkinin nasıl kurulabileceği ve performans ölçümünde hangi boyutların dikkate alınması gerektiği hakkında literatür taraması yapılarak elde edilmiş olan bilgiler çerçevesinde önerilerde bulunulması ve derinlemesine araştırma yapacaklara yol gösterici olması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Değer temelli pazarlama, tedarik zincirinde değer yönlü değişim, pazarlama performansı, finansal performans, müşteri memnuniyeti
DOI : 10.15659/ttad.17.1.203 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Değer temelli pazarlama, tedarik zincirinde değer yönlü değişim, pazarlama performansı, finansal performans, müşteri memnuniyeti
DOI : 10.15659/ttad.17.1.203 [PDF]
Doç. Dr. Volkan DOĞAN & Dr. Öğr. Üyesi Merve DOĞAN
Self-Construals, Personal Values, and Sustainable Consumption: Cross-Cultural Evidence from India and the United States
Though sustainable consumption has become a popular research topic in marketing, its manifestation in different cultural settings has not received much research attention. Through three studies anchored in self-construal theory, we develop and test hypotheses about the roles played by the independent and the interdependent self-construals in affecting sustainable consumption in India and the United States. We show that sustainable consumption intentions of the independent self-construal consumers tend to be lower than their interdependent self-construal counterparts. We also show that self-transcendence values mediate the self-construal - sustainable consumption relationship. We discuss our findings, the theoretical and managerial implications of our work, and offer future research questions.
Keywords: Independent self-construal, interdependent self-construal, self-construal, self-transcendence, sustainable consumption
DOI : 10.15659/ttad.17.1.202 [PDF]
Keywords: Independent self-construal, interdependent self-construal, self-construal, self-transcendence, sustainable consumption
DOI : 10.15659/ttad.17.1.202 [PDF]
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed POLAT
Analysing the Ethical Factors Affecting the Purchasing Behaviour of University Youth in the Digital Environment with Extended Planned Behaviour Theory (TPB)
Ethical values, which have become one of the most prominent issues of the digital age, have started to guide consumption behaviour. This situation becomes much more important for businesses in terms of an alysing consumer behaviour in a country with a young population like Türkiye. This research aims to examine the ethical factors affecting young consumers’ purchasing behaviour in the digital age by extending the TPB theory. In accordance with the purpose of the research, ethical considerations (EC) and trust (TR) were added to TPB. In this way, TPB has gained functionality in terms of explaining ethical consumption behaviour as well as adding depth to the study. The proposed research model was tested using the structural equation modelling technique. The convenience sampling method was benefited for this research and the necessary data for the analyses were collected from 333 young consumers, providing adequate data for the sample size, between the ages of 18-25 with the help of face-to-face surveys. Findings show that the EC has a partial mediating effect on the relationships of attitude (AT), perceived behavioural control (PBC) and trust (TR) with the purchase intention (PI) v. AT, PBC and TR have both direct and indirect effects on the formation of purchasing intention. There is no significant effect of the subjective norms (SN) to purchase intention. The R² value of the PI is 0.41. This value provides a stronger explanation for purchasing behaviour than the original model. The research not only provides an understanding of the consumption behaviours of young consumers in terms of ethical values in today’s digital age but also provides important data to businesses and researchers in this field.
Keywords: Ethical Values, Ethical Consumption, TPB, Purchase Intention
DOI : 10.15659/ttad.17.1.201 [PDF]
Keywords: Ethical Values, Ethical Consumption, TPB, Purchase Intention
DOI : 10.15659/ttad.17.1.201 [PDF]
Dr. Öğr. Üyesi Aytaç ERDEM
Customer Satisfaction in Mobile Banking Usage: The Mediating Role of Perceived Trust
This study investigates the effects of corporate image, information quality, and interface design on mobile banking usage satisfaction. Additionally, it examines whether perceived trust plays a mediating role in the relationship between corporate image, information quality, interface design, and satisfaction. The data collected from mobile banking users through a survey method (N=530) were evaluated using structural equation modeling. According to the research findings, corporate image, information quality, and interface design are found to have an impact on perceived trust. It was determined that information quality and interface design have a significant effect on satisfaction, while corporate image does not have a significant effect on satisfaction. Furthermore, It has been determined that perceived trust has a partial mediating role in the effect of information quality and interface design on satisfaction, while it does not have a mediating role in the relationship between corporate image and satisfaction.
Keywords: Corporate Image, Interface Design, Information Quality, Perceived Trust, Satisfaction
DOI : 10.15659/ttad.17.1.200 [PDF]
Keywords: Corporate Image, Interface Design, Information Quality, Perceived Trust, Satisfaction
DOI : 10.15659/ttad.17.1.200 [PDF]
Prof. Dr. Murat ÖZ & Doktora Öğrencisi Yasemin UCA
Tüketici Sinizmi: Sistematik Literatür Taraması
Bu araştırmada, 2010-2023 yılları arasında DergiPark, YÖKSİS, Web of Science ve ProQuest veri tabanlarında tüketici sinizmi konusuna ilişkin yayımlanan ulusal ve uluslararası düzeydeki makale ve tezler incelenmiştir. İlgili çalışmalar Maxqda Analytics Pro 2020 programı ile analiz edilmiştir. Bulgular, tüketici sinizmine yönelik akademik ilginin özellikle 2020 sonrası arttığını, araştırmaların çoğunlukla nicel yöntem ve anket tekniğiyle yapıldığını göstermektedir. Atfetme Teorisi, Planlı Davranış Teorisi ve Sosyal Değişim Teorisi en sık kullanılan teoriler arasındadır. Çalışmalarda tüketiciler temel kitleyi oluşturur ken, örneklem büyüklüğü yönteme göre değişmektedir. Ayrıca, kullanılan farklı anahtar kelimeler konunun kavramsal çeşitliliğini ortaya koymaktadır. Çalışma bulguları ışığında tüketici sinizminin mevcut durumunun ortaya konulduğu ve gelecek çalışmalara söz konusu kavram ile literatüre katkı sağladığı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sinizm, Örgütsel Sinizm, Tüketici Sinizmi, Sistematik Literatür Taraması
DOI : 10.15659/ttad.17.1.199 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Sinizm, Örgütsel Sinizm, Tüketici Sinizmi, Sistematik Literatür Taraması
DOI : 10.15659/ttad.17.1.199 [PDF]
Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Tuğrul TUĞER
Döngüsel Ekonomi Kapsamında Tüketici Davranışları: Bir Sistematik Literatür Taraması
Döngüsel ekonomi, ürün ve hizmetlerin doğrusal tüketim ve üretim sistemine alternatif bir sistem olarak gelişmektedir. Bireysel tüketicilerin döngüsel ekonominin farklı aşamalarında farklı değer yaratma olanakları bulunmaktadır. Tüketicinin doğrusal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçişinin hızlanmasının, mevcut doğrusal tüketim alışkanlıklarının yeni döngüsel alışkanlıklarla kesişim noktalarından geçtiğini savunan bir bakış açısıyla, bu çalışmada döngüsel tüketici davranışının kapsamı, değişkenleri tartışılmaktadır. Bu nedenle, döngüsel tüketim davranışı üzerine olan mevcut sistematik literatür taramalarından farklı olarak, bu çalışma, doğrusal klasik satın alma aşamalarını ve döngüsel atık hiyerarşisi yaklaşımlarını birlikte sistematik olarak gözden geçirmeyi amaçlamaktadır. Öncül, aracı, düzenleyici ve bağımlı (ADO), teoriler, bağlamlar ve yöntemler (TCM) çerçevesi esas alınarak döngüsel ekonomideki son tüketici davranışları incelenmektedir. Makale ayrıca, mevcut araştırma boşlukları ve gelecek döngüsel tüketim araştırmalarıyla ilgili öneriler sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Döngüsel ekonomi, tüketici davranışı, sistematik literatür taraması, döngüsel tüketim
DOI : 10.15659/ttad.17.1.198 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Döngüsel ekonomi, tüketici davranışı, sistematik literatür taraması, döngüsel tüketim
DOI : 10.15659/ttad.17.1.198 [PDF]
Doç. Dr. Zübeyir ÇELİK & Prof. Dr. Reha SAYDAN
UCINET Sosyal Ağ Analizi ile Otomotiv Araç Markalarına Yönelik Müşteri Şikâyetlerinin İncelenmesi
Bu çalışmanın amacı, otomotiv araç markalarına yönelik şikâyetlerin çözüm değerlendirme puanını yordayan faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaçla “sikayetvar.com” sitesine üye olan 17 otomotiv araç markasının karneleri analiz edilerek bir veri seti elde edilmiştir. Elde edilen verilerle 17x17’lik matrisler oluşturulmuştur. Araştırma hipotezlerini test etmek amacıyla UCINET Sosyal Ağ Analizi kullanılarak Karesel Atama Yöntemiyle Çoklu Regresyon (KAY-ÇR) gerçekleştirilmiştir. KAY-ÇR doğrusal regresyon sonucuna göre, çözüm başarısının markalara yönelik şikâyetlerin çözüm değerlendirme puanını tahmin etmede olumlu ve anlamlı bir etkisi vardır. Ancak yayımlanan şikâyet sayısı, cevaplanan şikâyet sayısı, cevaplama oranı ve ortalama cevaplama süresinin anlamlı bir etkisi yoktur. Araştırma bulguları tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: “Sikayetvar.com” web sitesi, otomotiv araç markaları, UCINET sosyal ağ analizi
DOI : 10.15659/ttad.17.1.197 [PDF]
Anahtar Kelimeler: “Sikayetvar.com” web sitesi, otomotiv araç markaları, UCINET sosyal ağ analizi
DOI : 10.15659/ttad.17.1.197 [PDF]
Arş. Gör. Dr. Ebru TANRIKULU & Prof. Dr. Mahmut Nedim BAYUK
Pazarlamada Tüketici Ataletini Anlamak: Sanal Mağaza Atmosferi, Kişiselleştirme ve Negatif e-WOM
Bu çalışmada, sanal mağaza atmosferinin ve kişiselleştirmenin tüketici ataletine etkisinde negatif e-WOM’un aracılık rolünün olup olmadığı incelenmiştir. Çalışma kapsamında 877 anket verisi toplanmış ve toplanan veriler yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edilmiştir. Sonuçta, sanal mağaza atmosferi ve kişiselleştirmenin tüketici ataleti üzerinde etkisinin olduğu, negatif e-WOM’un ise herhangi bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Yine, sanal mağaza atmosferinin negatif e-WOM üzerinde bir etkiye sahip olduğu, kişiselleştirmenin ise negatif e-WOM üzerinde etki bırakmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Sanal mağaza atmosferi ve kişiselleştirmenin tüketici ataletine etkisinde ise negatif e-WOM’un aracılık rolünün bulunmadığı tespit edilmiştir. Tüm bu sonuçlar, tüketici davranışlarını anlayabilmek adına önemli bir bakış açısı sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tüketici ataleti, sanal mağaza atmosferi, kişiselleştirme, negatif e-WOM
DOI : 10.15659/ttad.17.1.196 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Tüketici ataleti, sanal mağaza atmosferi, kişiselleştirme, negatif e-WOM
DOI : 10.15659/ttad.17.1.196 [PDF]
Dr. Öğr. Üyesi Selim ÇAM & Doç. Dr. Derya Fatma BİÇER
Bilinçli Farkındalık Ekseninde Sosyal Sorumlu Tüketim Ölçeğinin İncelenmesi
Bu çalışma, tüketicilerin bilinçli farkındalıklarının ve yeşil tüketim niyetlerinin sosyal sorumlu tüketim davranışı üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Bilinçli farkındalıklı tüketim, bireylerin içsel huzur ve çevresel farkındalıkla sürdürülebilir tüketim davranışlarına yönelmelerini sağlayabilmektedir. 811 katılımcıdan anketlerle toplanan verilerin yapısal eşitlik modeli analizinin sonuçlarına göre, tüketicilerdeki yeşil tüketim niyeti hali hazırda sosyal sorumlu tüketim davranışını etkilemektedir. Ayrıca tüketicilerdeki bilinçli farkındalıkla tüketim mevcut etkileşimi destekler niteliktedir. Bu bulgu, sürdürülebilir tüketim davranışlarının yaygınlaşmasına katkıda bulunarak gele cekteki araştırmalar için önemli bir referans noktası oluşturabilecektir. Gelecekteki çalışmalarda, farklı demografik gruplar üzerinde bilinçli farkındalık ve yeşil tüketim niyeti arasındaki ilişkinin daha derinlemesine incelenmesi ve sürdürülebilirlik bilincini artırıcı müdahalelerin etkisinin değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu çalışma, sürdürülebilir tüketim davranışlarının teşviki ve bilinçli farkındalıklı pazarlama stra tejilerinin geliştirilmesi konusunda önemli bilgiler sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bilinçli farkındalıkla tüketim, yapısal eşitlik modeli, sosyal sorumlu tüketim davranışı
DOI : 10.15659/ttad.17.1.195 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Bilinçli farkındalıkla tüketim, yapısal eşitlik modeli, sosyal sorumlu tüketim davranışı
DOI : 10.15659/ttad.17.1.195 [PDF]
Prof. Dr. Bülent GÜRBÜZ & Dr. Öğr. Üyesi Ali Çağrı GÜCAL
Algılanan Değer Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanmasına İlişkin Bir Çalışma
Algılanan değer, hizmetin faydasına ilişkin tüketicinin genel değerlendirmesidir. Algılanan değer ile ilgili uluslararası alanda özellikle de pazarlama disiplininde çok sayıda bilimsel araştırma vardır. Ancak ulusal alanda bu kadar önemli bir konuda tüketici davranışları ile ilgili sınırlı sayıda ölçek uyarlama çalışması olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın amacı “Algılanan Değer Ölçeği’nin (T-ADÖ)” Türk çe formunun geçerlik ve güvenirliğinin test edilmesidir. Çalışmanın araştırma grubunda toplam 387 birey yer almıştır. Ölçeğin Türkçe versiyonunun faktör yapısını belirlemek için açımlayıcı faktör ana lizi (AFA) ve ortaya çıkan faktör yapısını test etmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ölçeğin Türkçe versiyonunda orijinal ölçek yapısında olduğu gibi 25 madde ve 5 alt boyuttan (kalite, duygusal tepki, parasal değer, davranışsal değer ve prestij) oluştuğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, T-ADÖ’nin hizmet işletmelerinde tüketici davranışları üzerinde bir etkisinin olduğu algılanan değer düzeyini belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Hizmet işletmeleri, tüketici davranışları, algılanan değer, psikometrik özellikler
DOI : 10.15659/ttad.17.1.194 [PDF]
Anahtar Kelimeler: Hizmet işletmeleri, tüketici davranışları, algılanan değer, psikometrik özellikler
DOI : 10.15659/ttad.17.1.194 [PDF]