1 (2), 2016
Editörden
Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi YOAD’ın ikinci sayısı ile sizlere tekrar merhaba demekten mutluluk duymaktayız.
Özel, kamu ve sivil toplum örgütlerinin farklı yönetsel alanlarını anlamaya katkıda bulunmaya yönelik özgün nitelikte araştırmalar yayımlamayı amaçlayan hakemli bir dergi olarak sizlerin karşısına ikinci kez çıkan YOAD’ın kapsamını, başta örgüt kuramı, stratejik yönetim, örgütsel davranış, uluslararası işletmecilik, girişimcilik, işletme tarihi ve insan kaynakları yönetimi olmak üzere yönetim ve organizasyon alanına yönelik kuramsal ve görgül çalışmalar ile vaka çalışmaları, araştırma notları ve kitap incelemeleri oluşturmaktadır.
YOAD’ın aynı derecede önemli bir diğer amacı da yönetim ve organizasyon alanındaki akademik bilgi birikiminin gelişimine sadece Türkiye’de değil dünya çapında katkı sağlayacak eleştirel araştırmalar yayımlamaktır. Bu amaçla ilk yılının bu ikinci sayısında YOAD; makro kurumsal kuram, eleştirel çalışmalar ve işletmecilik tarihi alanlarına katkı sağlayacak üç önemli çalışmaya yer vermektedir. Çalışmalardan ilkinde, Onur Dirlik, makro kurumsal kuram çerçeve içinde ulusal iş sistemleri yaklaşımından hareketle Türk iş sisteminin yapısal özelliklerini açıklamaktadır. Bu çalışmada, Dirlik, ulusal iş sistemleri yazınında genel olarak devlete bağlı bir iş sistemi olarak kabul edilen Türkiye’nin farklı tarihsel dönemlerde tek bir modelle açıklanamayacak farklılaşmalar sergilediğini ortaya koymaktadır. İkinci çalışmada, Sibel Doğanay, Türkiye’de örgüt kuramı çalışmalarında görece daha az başvurulan eleştirel yönetim çalışmaları perspektifiyle çağrı merkezlerini incelemektedir. Çağrı merkezlerinin son yıllarda Türkiye’de giderek yaygınlaşan bir örgüt formu olduğunu belirten Doğanay, İstanbul’da çağrı merkezi çalışanlarıyla yaptığı derinlemesine mülakat verilerini analiz ederek bu örgütlerdeki kontrol biçimlerini araştırmıştır. Bu sayımızın son çalışmasında, Ahmet Sait Özkul, Türk işletmecilik tarihi yazını açısından önemli bir katkı olabilecek bir transkripsiyon sunmaktadır. Bu çalışmada, Özkul 1913 ve 1924 tarihli Taylorizmi konu alan iki Osmanlıca belgeyi günümüz Türkçesine çevirmiş ve bu belgelere kaynaklık eden 1913 tarihli Fransızca üç gazete haberi ile ilişkilendirerek değerlendirmelerde bulunmuştur.
YOAD, bu sayısıyla ilk yılını tamamlamış bulunmaktadır. Dergimize makale yollayarak katkıda bulunan bütün meslektaşlarımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. Makalelerin değerlendirme sürecinde hakem olarak rol alarak değerli yorumları ve geribildirimleriyle katkı sağlayan meslektaşlarımız Ahmet Murat Fiş, Anıl Divarcı-Çakmaklı, Arzu Kalemci, Arzu Wasti, Birgül Arslan, Çağrı Bulut, Deniz Tunçalp, Engin Bağış Öztürk, Eyüp Aygün Tayşir, Gökhan Karagonlar, Hüsniye Gülsev Koç, Janset Özen-Aytemur, Özge Can, Selin Erdil, Şule Aydın-Turan, Şükrü Özen ve Umut Koç’a da ayrı ayrı teşekkür etmek istiyorum.
YOAD’a ilk yılında destek veren herkese tekrar teşekkürler. Akademik çalışmalarınızla ve dergimizin niteliğini artıracak her türlü desteğinizle gelecek sayılarımızda da buluşabilmek ümidiyle.
Hüseyin Leblebici
Editör
Onur Dirlik
Türk İş Sisteminin Evrimi: Makro Kurumsal Bir İncelemeBu çalışmanın amacı son yıllarda popülerliği artan makro kurumsal kuram
çalışmalarının sunduğu kavramsal çerçeve ile, spesifik olarak ulusal iş sistemleri
yaklaşımından hareketle Türk iş sisteminin yapısal özelliklerini tanımlamaktır.
Çalışmada Türk iş sistemi dönemsel olarak anlatılmıştır. Çalışma esasen devlete
bağımlı iş sistemi özellikleri taşıdığı bilinen Türkiye’de, devletin piyasa üzerindeki
etkisinin ve piyasadaki kurumsal aktörlerin tepkilerinin tarihsel olarak nasıl
farklılaştığını anlatmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Türk iş sistemi, makro kurumsal kuram, ulusal iş sistemleri, Türkiye
[PDF]
Sibel Doğanay
İş Örgütlerinde Kontrol ve Rıza Mekanizmalarının İşleyişi: Türkiye’de Çağrı Merkezleri ÖrneğiEkonomi-politik bir perspektifi merkeze alarak yola çıkılan bu çalışmanın amacı, çağrı merkezlerinde hangi kontrol ve rıza dinamiklerinin ortaya çıktığını araştırmaktır. Çalışmanın temel kuramsal çerçevesi genel olarak eleştirel kuram ve eleştirel yönetim yazınına, spesifik olarak da emek süreci kuramına dayanmaktadır. Çalışmada esas alınan eleştirel bakış açısı, doğası gereği farklı tipte baskı ve rıza süreçlerine odaklanmayı gerektirmiştir. Buna uygun olarak alan araştırmasında nitel yaklaşım uygulanmış, dolayısıyla veriler derinlemesine görüşme
ve gözlem yoluyla toplanmış ve içerik analizi ile yorumlanmıştır. Çalışmanın bulguları,
doğrudan kontrol, teknik kontrol ve bürokratik kontrol unsurlarının yanı sıra, güvencesiz çalışma koşullarının, çağrı merkezlerinde baskı ve rızaya zemin hazırlayan en belirgin dolaylı kontrol unsurları haline geldiğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Kontrol, rıza, emek süreci kuramı, eleştirel yönetim çalışmaları, çağrı merkezleri
[PDF]
Ahmet Sait Özkul
Türk Yönetim Yazınında İlk Taylorizm Yayınlarına Yönelik Bir Transkripsiyon ÇalışmasıBu çalışmada Türkiye’de 1928 tarihinden önce yayımlanan ve içeriğinde Taylor ve Taylorizm konuları bulunan yazıların, Osmanlıca’dan Türkçe’ye transkripsiyonu yapılmaktadır. İlk olarak; Ali Haydar (Taner)’in “Teylırizm (Taylorisme)” başlıklı ve Mayıs 1924 tarihli Muallimler Mecmuâsı’nın 21. sayısında yer alan makalesi transkripsiyona tabi tutulmuştur. Ali Haydar, bu makalesinde, kısaca Taylor’un hayatından bahsetmekte, Taylorizm sisteminin ne olduğunu, Taylorizm’i uygulayan ülkelerin-işletmelerin ne sonuçlar elde ettiğini ve Taylorizm’in hangi sahalarda kullanılabileceğini bir eğitimci/yönetici bakış açısıyla anlatmaktadır. Daha sonra, 3 Temmuz 1913 tarihli Servet-i Fünûn’da yayımlanan, “Taylor Usûlü ve Bu Usûl Hakkında Münâkaşât” başlıklı bir araştırma haberi transkripsiyona tabi tutulmaktadır. Bu araştırma haberinde, Taylorizm’in tanımıyla beraber, Amerikalı Tuğamiral John R. Edwards’ın Taylorizm hakkındaki eleştirisi ve Fransız bilim adamı Henry Le Chatelier’in bu eleştiriye verdiği cevap bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Türkiye’de Taylorizm, Türk yönetim yazını, yönetim bilgisi, Ali Haydar (Taner), Servet-i Fünûn
[PDF]